Czy zdarzyło się Wam wyjść do drugiego pokoju po coś ważnego, po drodze ktoś coś do Was powiedział, a kiedy dotarliście do tego pokoju już nie pamiętaliście po co? To wbrew pozorom częsta sytuacja, w której zawodzi nas nasza pamięć robocza.
Czym jest pamięć robocza?
Pamięć robocza (inaczej nazywana operacyjną) odpowiada za jednoczesne przechowywanie i przetwarzanie informacji. Pamięć tę można porównać do komputera, który działa w naszej głowie. Podobnie jak w naszych komputerach mała pojemność pamięci operacyjnej sprawia, że sprzęt działa powoli, a niektórych programów wręcz nie może uruchomić, tak samo dzieje się w naszym umyśle. Niski poziom pojemności pamięci roboczej sprawia, że wolno myślimy, a niektórych zadań w ogóle nie jesteśmy w stanie wykonać!
Kto powinien mieć sprawną pamięć roboczą?
Sprawna pamięć robocza jest bardzo ważna w każdym wieku. Jej duża rola zaczyna się już w wieku dziecięcym. Badania pokazują, że mała pojemność pamięci operacyjnej może być związana ze słabym radzeniem sobie w szkole. Dziecko może mieć kłopot z czytaniem ze zrozumieniem, obliczeniami w pamięci czy rozwiązywaniem problemów. Sprawność tego rodzaju pamięci wpływa też na zdolność planowania, rozumowania i wnioskowania. Czasem, kiedy nasze dzieci słabo radzą sobie w szkole, chcąc dla nich jak najlepiej, posyłamy je na korepetycje z wielu przedmiotów. Dzieci wkładają w nie ogromny wysiłek poznawczy (a my finansowy), a niekiedy nie przynosi to zamierzonych rezultatów. Tymczasem warto zapisać dziecko na trening poznawczy, bo już samo zwiększenie pojemności pamięci roboczej może sprawić, że nasz uczeń zacznie znacznie lepiej radzić sobie z lekcjami. Co ciekawe, psychologowie udowodnili, że nawet niewielki wzrost skuteczności pamięci roboczej może znacząco poprawić osiągnięcia dzieci w szkole i w życiu codziennym.
Pamięć operacyjna u dorosłych
Również u dorosłych sprawna pamięć robocza jest bardzo ważna. Niestety, ten właśnie rodzaj pamięci najmocniej osłabia się wraz z wiekiem. Seniorzy, którzy skarżą się na pogorszenie pamięci, często nie dostrzegają, że nadal dobrze pamiętają to, czego się uczyli i co przeżywali w młodości, ale widzą, że nie pamiętają co mają kupić w sklepie czy z kim rozmawiali rano. Zwykle winowajcą pogorszenia funkcjonowania osób starszych jest właśnie osłabienie działania pamięci roboczej.
Czy pamięć roboczą można ćwiczyć?
Oczywiście TAK. Musimy jednak wykonywać odpowiednio zaplanowane treningi. Zadania treningowe, żeby były skuteczne, powinny wymuszać jednoczesne przechowywanie i przetwarzanie informacji. Jedno z przykładowych zadań prezentujemy poniżej.
Narysuj brakujący obrazek. Jego nazwa jest ułożona z pierwszych liter podanych obrazków. Odgadniętych liter nie można nigdzie zapisać, ponieważ wtedy nie ma żadnego treningu.
Udało się? Jeśli tak, to super 🙂 jeśli nie, podpowiadamy, że prawidłową odpowiedzią jest KOSMOS. Spróbujmy zrobić teraz wersję trudniejszą. Zadanie jest analogiczne, ale nazwa brakującego obrazka jest ułożona z ostatnich liter podanych słów.
Trudniej, prawda? W powyższym przykładzie prawidłową odpowiedzią jest TABLET. Nasz umysł nie jest przyzwyczajony do wyszukiwania ostatnich liter wyrazów. Nie zrażajcie się, jeśli nie udaje się za pierwszym razem. Nie poddawajcie się, kiedy jesteście przy czwartym wyrazie i już zapomnieliście pierwszą literę. Czasem musimy powtórzyć odgadywanie liter kilkukrotnie, zanim uda nam się złożyć wyraz. Szybkość wykonania zadania zależy m.in. od sprawności naszej pamięci roboczej.
